Zbliżając się do Fortu VII w Łobaczewie, na pierwszym planie widzimy ziemno-obronną budowlę. Są to koszary-budowla przeznaczona do kwaterowania załogi fortu. Ze względu na ich położenie w tylnej części fortu- po obu stronach szyi, nazywane są koszarami szyjowymi. W koszarach obecnie znajduje się sześć izb- kazamat, przykrytych ziemią.
Fort VII w Łobaczewie został zbudowany po 1883 roku w ramach rozbudowy Twierdzy Brzeskiej. Wchodził w skład pierścienia otaczającego twierdzę , składającego się z dziewięciu fortów oznaczonych cyframi rzymskimi od I- do IX. Były to forty ceglano- ziemne oddalone od jądra twierdzy- cytadeli ok. 3-4 km.
Szybki rozwój artylerii i wprowadzenie do użycia bomb burzących spowodowało, że pod koniec XIX wieku z budownictwa fortecznego wycofano cegłę zastępując ją betonem i żelazobetonem. Dotychczasowe ceglane obiekty fortyfikacyjne postanowiono zmodernizować -przebudować, wzmacniając je warstwami betonu.
Tak też stało się z ceglanymi koszarami Fortu VII. Trudnym dziełem przebudowy fortu, w tym koszar kierował kapitan inż.D.M.Karbyszew (1880-1945). Oto fragment wspomnień kpt.inż.Dogadina(1884-1974) który razem z Karbyszewem w latach 1911-1914 służyli w Twierdzy Brześć Litewski.
"Karbyszew miał za zadanie prowadzić prace na VII forcie.(Łobaczew) Był to
stary fort z ceglanymi kazamatami, nie spełniający współczesnych
wymogów fortyfikacji. Wraz z planowaną budową nowej linii fortów
oddalonej na dużą odległość od centrum twierdzy, VII Fort, choć
znalazłby się w drugiej linii, znajdował się jednak po stronie
zwróconej w stronę przeciwnika, a zatem wraz z sąsiednim VI fortem (Terespol)
miał istotne znaczenie, zwłaszcza do momentu wzniesienia
brakujących jeszcze nowych fortów pierwszej linii. Prace nad
przebudową Fortu w celu doprowadzenia go do stanu spełniającego
wymogi nowej techniki, czyli, jak się obecnie mówi, modernizacja
Fortu, polegały na wzmocnieniu ceglanych kazamat betonem i budowie
dodatkowych elementów z betonu."*-tłum.własne z j.ros.
Koszary ceglane, a po przebudowie betonowe miały ok.110 m długości. Trzy wejścia -na samym skraju od północy, jedno bliżej środka i od południa. Wejście północne było zakryte przelotnią zewnętrzną, wysuniętą poza obrys muru. Przelotnia to krótki ok.10 m masywny mur który ma chronić- przed obstrzałem i odłamkami pocisków, pancerne drzwi które prowadzą do wnętrza kazamat. Przelotnia przy wejściu bliżej środka koszar jest wewnętrzna, znajduje się w obrębie koszar. Tu zachowały się do naszych dni pancerne drzwi. Południowa przelotnia- także wewnętrzna, widoczna jest na planie obiektu. Ta część koszar została zburzona w czasie I wojny światowej i obecnie widoczne tu są tylko ruiny.
W koszarach -po przebudowie,znajdowało się w sumie 11 izb-kazamat w tym prawdopodobnie 9 wyłącznie przeznaczonych dla żołnierzy. Na skraju koszar od strony północnej znajdowała się kuchnia z-komorą na produkty oraz jadłodajnia. Na skraju od południa była latryna, dalej za przegrodą karcer. W dalszej kolejności zbrojownia i umywalnia. W kazamatach dla żołnierzy stało 8 łóżek podwójnych, po 4 wzdłuż ścian bocznych i jedno na tylnej ścianie od okien. W sumie w jednej izbie spało18 żołnierzy. W 9 izbach mogło spać 162 żołnierzy. Pozostała część załogi pełniła dyżury na stanowiskach bojowych oraz służbę wartowniczą . Załogę takiego fortu stanowiła -najczęściej rota, licząca ok.240 ludzi. Kazarmy ogrzewano za pomocą pieców cylindrycznych wykonanych z grubej blachy .Piece ustawiano przy oknach- w co drugim przejściu. Kazamaty oświetlano za pomocą lamp. Przed koszarami znajdowały się dwie kamienne studnie na wodę. Dotychczas nie udało mi się ich odnaleźć. Na koronie koszar zachowały się kanały kominowe i wyciągi wentylacyjne.
W okresie międzywojennym koszary były wykorzystywane przez Wojsko Polskie na potrzeby Zbrojowni NR.1 z siedzibą w Brześciu n/Bugiem.
Po drugiej wojnie światowej służyły jako magazyny gospodarcze, a dwa lata temu była tu prowadzona uprawa grzybów.
Koszary obecnie -po wcześniejszym uzgodnieniu, są otwierane i udostępniane zwiedzającym.
Zbiornik nieznanego przeznaczenia?Miejsce odkryte we wrześniu 2016r.foto-30.09.2016r.
Foto;kpt.inż.W.M.Dogadin (1884-1974).
Foto; kpt.inż.D.M. Karbyszew(1880-1945).
Foto z zasobów Memorialnego Kompleksu Twierdza Brzeska-Bohater-Brześć-Białoruś.Za pomoc w uzyskaniu foto i możliwość udostępnienia dziękuję koledze Aleksandrowi Korkotadze-kustoszowi Fortu V Brzeskiej Twierdzy w Brześciu.
*http://rufort.info/library/dogadin/dogadin.html
Nadmieniam-forty można obejrzeć przy zachowaniu wszelkich środków bezpieczeństwa.Na własne ryzyko i odpowiedzialność.
Tekst i foto: K.Niczyporuk
