W sąsiedztwie Fortu VII w Łobaczewie znajduje się Fort VI (Terespol )- leżący na północ od Lebiedziewa, a w dalszym sąsiedztwie Fort V po prawej- wschodniej stronie Bugu- położony na terenie Białorusi. Forty zostały zbudowane jako ceglano ziemne obiekty fortyfikacyjne w latach 1878-1888 i stanowiły starszy- składający się z dziewięciu I-IX, pierścień otaczający Twierdzę Brzeską. Na początku XX wieku zostały zmodernizowane otrzymując betonowe wzmocnienia. Na tych fortach byłem niejednokrotnie i trochę je poznałem. W czasie tych wizyt uwagę moją skierowałem na obiekty koszarowe i ich otoczenie. W ich budowie i otoczeniu doszukałem się wielu podobieństw jak i istotnych różnic. W tym poście ciekawsze podobieństwa i różnice próbuję wskazać.
Sąsiednie forty to; Fort VII, Fort VI i Fort V. Na rosyjskiej mapie z 1905 roku.
Fort V-obecnie od 1999r, filia Muzeum Twierdzy Brzeskiej-Białoruś. Fragment koszar-między przelotniami bezpośrednimi.
Fort VI( Terespol)- jest własnością prywatną.Fragment koszar-miedzy przelotniami bezpośrednimi.
Fort VII w Łobaczewie- własność Gminy Terespol.Zachowane koszary. Od przelotni wewnętrznej-blaszane drzwi po lewej stronie, do przelotni zewnętrznej wysuniętej poza obręb zarysu koszar.
W koszarach Fortu V-przelotnie są bezpośrednie.Taka przelotnia charakteryzuje się tym ,że dwa otwory z obu stron prowadzą do drzwi pancernych . Przelotnie są trzy.
Fort VI -trzy przelotnie bezpośrednie.
Przelotnia bezpośrednia w zbliżeniu. Fort VI( Terespol.)
Fort VII w Łobaczewie. Na foto przelotnia kolankowa zewnętrzna. Taka przelotnia, to dwa otwory-skierowane są na wprost i prowadzą do drzwi pancernych. Wyglądem przypomina to zgięte kolano. Przelotni kolankowych było trzy-dwie wewnętrzne i jedna zewnętrzna.
Fort V- stare drzwi pancerne? leżą na ziemi, obok wejścia do koszar.
Na Forcie VI-oryginalnych drzwi wejściowych do koszar nie ma.Tu na foto - drzwi współczesne.
Na Forcie VII drzwi pancerne do koszar-jedyne, zachowały się w bardzo dobrym stanie.
Fort V-okna łukowe.Stan współczesny.
Fort VI-okna łukowe-zasłonięte.
Fort VII-okna łukowe-zamurowane.
Fort V-jedna z kazamat z wyjściem do kanału kominowego.
Fort VI- jedna z kazamat.Uwagę zwracają niskie nisze w ścianach bocznych.
Fort VII-kazamata.Ściana na wprost z otworem na kanał kominowy.
Fort V-na koronie wylot kominowy.
Fort VI-obudowa kanału kominowego.Na dalszym planie- na wprost, poterna centralna.
Fort VII-obudowa kanału kominowego.
Fort V-wylot wyciągu wentylacyjnego.
Fort VI-obudowa podwójnych wyciągów wentylacyjnych.
Fort VII-obudowa wyciągu wentylacyjnego.W oddaleniu grobla współczesna- wjazd na teren fortu.Pierwotnie-w okresie carskim-modernizacji fortu, grobla znajdowała się kilkanaście metrów przed kaponierą szyjową-w kierunku południowym.
W koszarach trzech fortów latryny były w środku .Przy Forcie V, ale poza jego wewnętrznym terenem zachowała się taka toaleta. Z planów wynika,że przy Forcie VII też była podobna ,tylko drewniana.
Na Forcie V- przed koszarami znajduje się kaponiera szyjowa.
Na Forcie VI-kaponiery szyjowej nie ma.Częściowo jej rolę spełniały -tradytory, element fortyfikacji do ognia bocznego.Tutaj tradytor z prawej strony.
Fort VI-i tradytor lewy- uszkodzony.
Na tej stronie-
http://rufort.info/index.php?topic=974.10 -po planach, jest współczesne foto starego domu przy forcie i dalej stare zdjęcie Fortu VII zrobione ze sterowca (chyba w 1914 r.). Tylko na nim i na planach widoczna jest kaponiera szyjowa tego fortu.
Ponadto jest tu foto Fortu VI z 16-17? września 1939 roku.(Ujęcie na wysokości- środkowej przelotni koszar. Tory wąskotorowe prowadziły do Prochowni w Terespolu). Na tym foto są prawdopodobnie żołnierze z 76 pułku niemieckiej piechoty zmotoryzowanej
-dowódcą był płk.Gollnick z 20 Dywizji Piechoty Zmotoryzowanej. Dnia 16 września 1939 r w godzinach popołudniowych żołnierze z tej jednostki
przeprawili się na zachodnią stronę przez Bug - koło wsi Neple.Wieczorem 16.09.39r.- urządzili
zasadzkę w Terespolu-koło cmentarza prawosławnego. W zasadzkę wpadł wycofujący
się z Twierdzy Brzeskiej polski oddział pod dowództwem mjr.Władysława
Jaskulskiego.
Pomnik żołnierzy polskich którzy zginęli w zasadzce w dniu 16.09.1939r. Cmentarz prawosławny w Terespolu.
Pomnik-grób mjr.W.Jaskulskiego na cmentarzu katolickim w Terespolu.
Nadmieniam-fort można obejrzeć przy zachowaniu wszelkich środków bezpieczeństwa. Wejście na teren fortu na własne ryzyko i odpowiedzialność.
Tekst i foto: K.Niczyporuk
